پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی، بهمثابه نهادی پیشرو در عرصۀ تولید دانش راهبردی و مطالعات امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران، فعالیت رسمی خود را از سال ۱۳۷۶ با اخذ موافقت اصولی و متعاقباً در سال ۱۳۷۷ با دریافت مجوز قطعی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری آغاز نمود. این پژوهشکده در طول نزدیک به سه دهه فعالیت مستمر، با اتخاذ رویکردی نظاممند، آیندهنگر و علمبنیاد، اهتمام جدی به تولید دانش راهبردی و ارتقای سطوح تحلیلی و تصمیمسازی کشور در حوزۀ امنیت ملی، سیاست داخلی و روابط بینالملل داشته است. از سال ۱۴۰۳، در چارچوب بازآرایی نهادی و تخصصی، فعالیت این پژوهشکده ذیل «پژوهشگاه مطالعات امنیت و پیشرفت» تداوم یافته و با تمرکز بر ابعاد داخلی امنیت ملی، مأموریتهای تخصصی خود را در قالب چهار گروه علمی پیگیری میکند:
ثبات و پویایی سیاسی – امنیتی
حکمرانی سیاسی – اجرایی
حکمرانی تقنینی و حقوقی – قضایی
امنیت زیستمحیطی و سرزمینی.
در زمینۀ تولیدات علمی، پژوهشکده با بهرهگیری از نظرات اندیشمندان و متخصصان برجسته از طیفهای فکری متنوع، تاکنون بیش از ۳۲۰ عنوان کتاب تخصصی، ۱۰۷ شماره فصلنامۀ علمی– پژوهشی مطالعات راهبردی، ۱۵ شماره سالنمای امنیت ملی و نیز بیش از ۱۶۰ شماره ماهنگار دیدهبان امنیت ملی را منتشر کرده است. این آثار، در کنار اجرای طرحهای ملی و پژوهشهای راهبردی متعدد، جایگاه پژوهشکده را بهعنوان یکی از مراجع معتبر تحلیل و سیاستپژوهی در حوزۀ امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تثبیت نموده است.
اکنون پژوهشکده مطالعات راهبردی با چهار گروه علمی و شانزده میز مطالعاتی تخصصی، مأموریت خود را بر سه محور اصلی استوار ساخته است: ۱. پردازش و توسعۀ سنت نظری امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران و تولید دانش بومی در حوزۀ سیاستگذاری راهبردی؛ ۲. ارتقای کیفیت نظام تصمیمسازی کشور در حوزۀ امنیت داخلی؛ ۳. توسعۀ رویکرد مسئلهمحور در مواجهه با چالشهای پیشِروی امنیت ملی.
پژوهشکده با درک تحولات پیچیده امنیت ملی در عرصه بینالملل و با پایبندی به اصول استقلال علمی، رهیافت میانرشتهای و تعامل سازنده با نخبگان فکری و نهادهای علمی، اجرایی و سیاستی کشور، تلاش دارد تا با رصد دقیق تحولات داخلی امنیت ملی و ارائه تحلیلهای علمی مبتنی بر داده، آیندهنگری و نوآوری فکری، به ارتقای کیفیت حکمرانی و امنیت پایدار جمهوری اسلامی ایران یاری رساند.